8. Tweede Wereldoorlog: voortgezette strijd

Slechts enkele duizenden Nederlandse militairen waren in 1940 en 1942 ontkomen aan krijgsgevangenschap door uit te wijken naar onder meer Engeland en Australië, deels met militaire vliegtuigen en marineschepen. In Engeland arriveerden ook Nederlanders die waren ontsnapt uit bezet gebied (Engelandvaarders) en enkele duizenden Nederlandse dienstplichtigen en vrijwilligers die in het buitenland woonden. Tal van Nederlandse marineschepen, onderzeeboten en piloten werden tijdens de oorlog met wisselend succes ingezet.

Met afstand de grootste en belangrijkste Nederlandse bijdrage aan de verdere geallieerde oorlogsinspanning leverde de omvangrijke Nederlandse koopvaardijvloot. Ongeveer 840 Nederlandse koopvaardijschepen met 18.000 gemilitariseerde bemanningslieden trotseerden tijdens hun voor de Geallieerden zo cruciale transporttaak jarenlang grote ontberingen en gevaren. Door vijandelijke aanvallen en noodweer gingen bijna 400 schepen ten onder. Ruim 2.700 koopvaardijlieden kwamen door oorlogshandelingen om het leven.